Şâh I. Abbâs Dönemi (1587 – 1629) Bilim Faaliyetleri

Safevî Devleti’nin tarihi incelendiğinde önemli bir dönüm noktası olarak görülen Şâh I. Abbâs döneminde (1587-1629) kurumların merkezîleştiği ve Avrupalı devletlerle temasının arttığı bir dönem olarak iz bırakmıştır. Şâh Tahmasb dönemi itibarıyla İsnâaşeriyye Şiîliği’ni halka tanıtmak amacıyla ülkeye gelmeye başlayan Cebel-i ‘Âmil âlimleri, Şâh I. Abbâs döneminde ise düzenli bir göç hareketi haline geldi. Yaşanan siyasî gelişmeler ile birlikte devletin kurulduğu ilk zamanlardan itibaren resmî kademelerde görev yapan Kızılbaşların yetkilerini ellerinden alan Şâh I. Abbâs, onların yerine Cebel-i ‘Âmil âlimlerini atadı. Böylelikle kendine bağlı güçlü bir iktidar çevresi oluşturarak gücünü daha da arttırdı. Düzenli bir göç hareketi ile ülkeye gelen bu âlimler tarafından Arapça’dan Farsça’ya yapılan tercümeler, yeni düşüncelerin ülkeye girmesini sağlarken bilimsel bir aydınlanmayı da beraberinde getirdi. Yaşanan bu gelişmeler Safevî ülkesinde kurumsal medreselerin kurulmasına ve âlimlerin çevre ülkeleri etkileyecek bilimsel çalışmalar yapmasına olanak sağladı. İç ve dış isyanların arttığı ve merkezî otoritenin bozulduğu bir dönemde tahta çıkan Şâh I. Abbâs (1587- 1629) tekrardan Safevî Devleti’nin temelini kurarak güçlendirdi. Çalışmada Cebel-i ‘Âmil âlimlerinin ülkeye gelişleriyle birlikte meydana gelen aydınlanmanın, Safevî ülkesine kattığı eğitim faaliyetleri ile meydana gelen bilimsel etkilerin açıklanarak ortaya çıkarılmasına çalışılacaktır.